اخبار مهم دنیا

اخبار مهم دنیا در این وبلاگ منتشر می شود

اخبار مهم دنیا

اخبار مهم دنیا در این وبلاگ منتشر می شود

اخبار مهم دنیا در این وبلاگ منتشر می شود

  • ۰
  • ۰

ادراک چیست؟

 

ادراک (Perception) فرآیندی است که طی آن افراد برداشت های حسی شان را سازماندهی و تفسیر می کنند تا بتوانند محیط اطرافشان را درک نمایند. البته درک ما با واقعیت های عینی تفاوت بسیاری دارد. دلیل اهمیت ادراک برای رفتار سازمانی این است که رفتار افراد براساس ادراکشان از واقعیت شکل می گیرد، نه خود واقعیت. از منظر رفتاری دنیا آنطور که درک می شود اهمیت دارد.


عوامل موثر بر ادراک
افراد از موضوعات یکسان درک متفاوتی دارند . به شکل های مختلفی درک می کنند. عوامل متعددی در شکل گیری و در برخی مواقع تحریف آن ها نقش ایفا می کند. این عوامل ممکن است در فرد درک کننده، موضوع یا هدفی که درک می شود و یا بسترموقعیتی که ادراک در آن واقع می شود وجود داشته باشد.

برداشت افراد از یک موضوع به شدت تحت تاثیر ویژگی های شخصی فرد می باشد. ویژگی هایی مانند نگرش ها، شخصیت، انگیزه ها، علایق، تجربیات گذشته و انتظارات فرد. ویژگی های موضوعی هم می تواند بر ادراک اثر بگذارد. مانند افرادی که در جمع با صدای بلند صحبت می کنند

 

 

 

ادراک (Perception) فرآیندی است که طی آن افراد برداشت های حسی شان را سازماندهی و تفسیر می کنند تا بتوانند محیط اطرافشان را درک نمایند. البته درک ما با واقعیت های عینی تفاوت بسیاری دارد. دلیل اهمیت ادراک برای رفتار سازمانی این است که رفتار افراد براساس ادراکشان از واقعیت شکل می گیرد، نه خود واقعیت. از منظر رفتاری دنیا آنطور که درک می شود اهمیت دارد.


عوامل موثر بر ادراک
افراد از موضوعات یکسان درک متفاوتی دارند . به شکل های مختلفی درک می کنند. عوامل متعددی در شکل گیری و در برخی مواقع تحریف آن ها نقش ایفا می کند. این عوامل ممکن است در فرد درک کننده، موضوع یا هدفی که درک می شود و یا بسترموقعیتی که ادراک در آن واقع می شود وجود داشته باشد.

برداشت افراد از یک موضوع به شدت تحت تاثیر ویژگی های شخصی فرد می باشد. ویژگی هایی مانند نگرش ها، شخصیت، انگیزه ها، علایق، تجربیات گذشته و انتظارات فرد. ویژگی های موضوعی هم می تواند بر ادراک اثر بگذارد. مانند افرادی که در جمع با صدای بلند صحبت می کنند

همچنین بستری که در آن رویداد مورد بررسی می شود بسیار اهمیت دارد. همانند مکان، نور، گرما یا دیگر عوامل موقعیتی بر توجه و ادارک فرد اثر می گذارد. مانند پوشیدن یک لباس پر زرق و برق در محل کار که موجب جلب توجه افراد می شود و پوشیدن همان لباس در مهمانی. میزان ادراک تغییری نداشته ولی مکان در ادراک تاثیر گذاشته است.

ادراک شخص: قضاوت در مورد دیگران
مهم ترین کاربرد مفهوم ادراک در رفتار سازمانی مسئله ادراک شخص یا درکی است که مردم درباره یکدیگر دارند.

تئوری اسنادی
زمانی که مردم را می بینیم به دلیل وجود اعتقادات، انگیزه و اراده سعی می کنیم رفتار آن ها را به شکل خاصی برای خودمان تفسیر کنیم که به شدت تحت تاثیر  فرضیاتی است که درباره وضعیت درونی افراد داریم. تئوری اسنادی (Attribution Theory) می گوید وقتی رفتار فردی را مشاهده کردیم، سعی می کنیم دریابیم که علت  آن درونی است یا بیرونی. تشخیص این عامل به ۳ شرط بستگی دارد. ۱- تمایز  ۲- همراهی  ۳- همسانی .

رفتار هایی درونی هستند که تحت کنترل فرد می باشد. رفتارهای که علت بیرونی دارند تصور می شود، موقعیت فرد را مجبور به انجام آن کرده است.

 

 تمایز (Distinctiveness) :
به این مسئله اشاره می کند که آیا فرد در موقعیت های  مختلف رفتارهای گوناگون انجام می دهد یا خیر. به عنوان مثال همکاری که امروز دیر کرده فردی است که دیگران همواره می گویند که آیا از زیر کار در می رود؟ اگر این رفتار عادی بوده آن را به عاملی بیرونی نسبت می دهیم. اگر هم عادی بوده احتمالا آن را رفتاری درونی تلقی می کنیم.

– همرایی ( Consensus) :

اگر واکنش افراد در موقعیت های مشابه یکسان باشد می گوییم همراهی وجود دارد. اگر همه کارمندان از مسیر مشابهی به محل کار بیایند مانند کارمند مورد بحث ما با تاخیر به محل کار بیایند در مورد این رفتار همراهی وجود دارد.از منظر تئوری اسنادی اگر همه کارمندان دیر سر کار بیایند این را به عامل بیرونی نسبت می دهند اما اگر همه کارمندان سر موقع در محل کار حاضر شوند ان را به عامل درونی نسبت می دهند.

 

– همسانی (consistency):

این مورد در رفتار فرد برای ناظر اهمیت دارد. در مثال های بالا اگر کارمندی که همیشه سر موقع در محل کار حضور پیدا می کند، ۱۰ دقیقه تاخیر داشته باشد همانند فردی که هفته ای ۲-۳ بار تاخیر دارد یکسان دیده نمی شود.هر چه همسانی رفتار بیشتر باشد احتمال آنکه عامل درونی را به آن نسبت دهند بیشتر است.

 

یکی از یافته های جالب این تئوری این است که خطاها و جانب داری ها، انتساب صحیحی را خدشه دار می کند به عنوان مثال وقتی رفتار دیگران را قضاوت می کنیم عوامل بیرونی را بیش از میزان واقعی آن و اثر درونی یا شخصی را بیش از میزان واقعی آن و اثر عوامل درونی را کمتر از مقدار واقعی آن تخمین می زنیم. بر همین اساس مدیر فروش به عنوان مثال عملکرد ضعیف کارمندان خود را به تنبلی آنها نسبت می دهد در حال که دلیل اصلی ابتکار در محصولات رقیب تجاری می باشد. افراد و سازمان ها ذاتا موفقیت ها را به عوامل درونی همچون توانایی و تلاش و شکست ها را به عوامل بیرونی هم چون بدشانسی یا کارمندان بی کفایت نسبت میدهند. این خطا جانبداری نام دارد.

میان برهای رایج برای قضاوت در مورد افراد
در زمانی که می خواهیم در مورد دیگران قضاوت کنیم از میان برهایی استفاده می کنیم که این میان بر ها اکثرا ارزشمند هستند و کمک می کنند به سرعت در مورد دیگران به درک درست وصحیح برسیم. البته این میان بر ها بی عیب و نقص نیستند. شناخت آن ها به ما کمک می کند تا دریابیم که چه زمان ممکن است انها به اشتباه فاحش منجر شود.

ادراک انتخابی: از آنجایی که ما نمی توانیم هر آنچه مشاهده می کنیم را مورد توجه قرار دهیم، تنها به بررسی تکه ای از بخش های آن اکتفا می کنیم. اما این بخش ها به صورت تصادفی انتخاب نمی شوند. بلکه آن ها را بر اساس علایق، تجربیات و نگرش هایمان بر می گزینیم. ادراک انتخابی باعث می شود بتوانیم درک سریعی از دیگران داشته باشیم اما با این کار احتمال ترسیم تصویری نادرست از آن ها شدت می گیرد. چون ما آنچه را که می خواهیم ببینیم مشاهده می کنیم.
 

اثر هاله ای: هر زمان که که بر اساس یک خصیصه مثل هوش، اجتماعی بودن یا ظاهر در مورد فرد برداشت کلی پیدا می کنیم اثر هاله ای بروز کرده است. در مطالعه ای فهرستی از صفات اخلاقی  مانند هوشمندی، مهارت، عمل گرایی، کوشا، مصمم و صمیمی در اختیار شرکت کنندگان قرار گرفت از آن ها خواسته شد فرد مشخصی را مبنا برای داشتن یا نداشتن این خصوصیات در نظر بگیرند. آن ها در مجموع فرد را دانا، خوشبرخورد، محبوب و دارای تخیل قوی ارزیابی کردند. بعد از آن در فهرست صفت صمیمی را با ناخوشایند جا به جا کردند و در نتیجه ارزیابی کاملا متفاوت بود.
 

اثر مقایسه ای: ضرب المثل قدیمی میان بازیگران وجود دارد که می گوید “هیچ گاه وارد نمایشی نشوید که در آن کودکان نقش ایفا میکنند "چون  بینندگان به راحتی عاشق آنها می شوند و در مقام مقایسه ضعیف جلوه خواهید کرد. به همین شکل اگر در مجموعه ای مصاحبه ای در جریان باشد کسی که پس از یک سری از متقاضیان ضعیف با او مصاحبه می شود امتیاز بالاتری دارد وبالعکس.

تصور قالبی: هرگاه درباره فردی بر اساس درکی  که از گروهی که بدان تعلق دارد قضاوت کنیم از میانبری به نام تصور قالبی استفاده کرده ایم. تعمیم دادن کاری است که در تمام روز انجام می  دهیم چون باعث می شود تا بتوانیم سریع تر تصمیم گیری کنیم. این تصور ممکن است تا حدی زیاد باشد که روی مرگ و زندگی هم تاثیر گذار باشد. تصور قالبی وجود دارد که سیاه پوستان قاتلن اند و اگر در یک صحنه جرم ۲ فرد با نژاد مختلف دستگیر شوند فردی که سیاه پوست است در مرحله اول احتمال متهم بودنش ۲ برابر فرد سفید پوست است. تصورات قالبی گستردگی بسیاری دارد و معمولا مفید می باشند امام این مشکل وجود دارد که اگر آن ها را در مورد موقعیت یا فرد خاصی به کار ببرید ممکن است کاملا خلاف واقع باشد.

رابطه بین ادراک و تصمیم گیری فردی
اشخاص در سازمان ها تصمیم گیری می کنند بدین صورت که در میان چند گزینه یکی را انتخاب می کنند. این تنها مدیران نیستند که در سازمان ها تصمیمی گیری می کنند بلکه کارمندان نیز هر روز صبح برای رفتن یا نرفتن به سرکار تصمیم گیری می کنند. در سال های اخیر سعی شده تا در سازمان ها علاوه بر مدیران تصمیم گیری ها به کارمندان نیز سپرده شود. مسئله اینجاست که تصمیم گیری افراد در سازمان ها به شدت تحت تاثیر ادراک شان قرار دارد. تصمیم گیری در واکنش به مشکل رخ می دهد بدین معنی که تفاوت میان وضعیت جاری و وضعیت مطلوب ما را مجبور می کند راه دیگری بی اندیشیم. با توجه به یه اینکه مشکل برای افراد وضعیت های مختلفی دارد آگاهی داشتن از وجود مشکل و اینکه آیا لازم است تصمیم جدیدی گرفته شود کاملا موضوعی ادراکی است.

در نهایت ادراک یکی از مهم ترین عوامل در زندگی ما و روابط ماست که اگر به آن توجهی نکنیم مسلما در زندگی و روابطمان دچار مشکل خواهیم شد.

  • ۹۸/۰۸/۰۸
  • مهسا نقوی

نظرات (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی